Çocuklarda Ateş (Yüksek Ateş)

Çocukların çoğunda zaman zaman ateş yüksekliği görülebilir. Genellikle ateş çocuklar için tehlikeli değildir. Hatta  bağışıklık sisteminin enfeksiyonla savaşmasına yardımcı olduğu için yararlıdır.

Çocuklarda Ateş Nedir?

Çocuklarda ateş, vücut sıcaklığının 38°C veya daha yüksek olduğu anlamına gelir. Ateşi ölçmenin farklı yolları vardır.  (rektal, koltuk altı, kulak, alın, ağız)

Çocuklarda Ateş nedenleri nelerdir?

Çocuklarda ateş genellikle enfeksiyondan kaynaklanır.

Ateş, bağışıklık sistemini enfeksiyonla savaşmaya teşvik ederek vücuda yardımcı olur. Ayrıca çocuklarda ateşin bir nedeni de aşırı giydirmedir.

Bebekler, özellikle de yeni doğanlar, aşırı giydirildiklerinde, battaniyeye sarıldıklarında veya sıcak bir ortamda tutulduklarında ateşleri yükselebilir. Çünkü çok küçük bebekler vücut sıcaklığını daha büyük çocuklar kadar iyi düzenleyememektedirler. 

Çocuklarda aşı yapılması da ateş nedeni olabilir. Bebekler ve çocuklar bazen aşı olduktan sonra yaklaşık bir gün süren hafif bir ateş yükselmesi gösterebilirler. Diğer bir neden olan diş çıkarmada  vücut ısısında hafif bir artış olabilir, ancak 37,8 derece üstü pek yükselme görülmez.

Çocuklarda Ateş Ne Zaman tehlikeli olur?

Genel durumu iyi olan, sağlıklı çocukların çoğunda ateş ciddi değildir. Ama üç aylıktan küçük bebekler ve başka bir sağlık sorunu olan çocuklarda ateş ciddiye alınmalı ve doktora başvurulmalıdır.

Çocuklarda ateş eğer bebek üç aylık veya daha büyükse; genel durumu iyi, beslenmesi bozulmamış, deri rengi normal ise büyük olasılıkla ciddi olmayabilir.

Çocuklarda Ateşin Belirtileri Nelerdir?

Çocuklarda ateş yükselince farklı davranırlar. Huysuz veya normalden daha sakin olabilirler. Nefes alma vermeleri sıklaşır. Normalden hızlı kalp atışı gözlenir. Çocuklarda ateş olunca titreme ve üşüme veya terleme gözlenir. Yanakları kızarır. Bu belirtilerden herhangi biri varsa, çocuğunuzun gerçekten ateşi olup olmadığını öğrenmek için ateşini ölçmek gerekir.

Çocuklarda ateş nasıl ölçülür?

Çocuklarda ateşi ölçmenin en iyi yolu:

• 3 yaş ve altındaki çocuklar için: rektal sıcaklık
• İşbirliği yapabilen 4 yaş ve üzeri çocuklar için: ağızdan ateş ölçümü
• Her yaş için: koltuk altı (aksiller) veya alın en kolayıdır ancak daha az doğrudur. Timpanik (kulak içi) 6 ay ve üzeri çocuklar için uygundur.

Çocuğun ateşinin aşağıdaki seviyelerden birinde veya üzerinde olması ateştir. Rektal, kulaktan ve alından ölçümde 38 derece ve üzeri, ağızdan ölçümde 37,8 derece ve koltuk altı ölçümde 37,5 derece üzeri ateş kabul edilir.

Ateşi yüksek olan çocuklarda ne zaman doktora gidilmeli?

Ateş durumunda hemen doktora acile başvurmaya çoğunlukla gerek yoktur. Doktora başvuru çocuğun yaşına, hastalığına ve başka belirtilerin olup olmadığına bağlıdır.

• Bebek 3 aydan küçük ve rektal sıcaklığı 38°C veya daha yüksek olan
• Ateşi 39°C'den yüksek olan 3 aylık veya daha büyük
• Her yaşta ancak kanser veya orak hücre hastalığı gibi sağlık sorunu olan ve ateşi olan çocuklarda mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Ayrıca ateşi olan üç aylık veya daha büyük bir çocukta ; sıvıları reddetme, hasta görünüm, şiddetli ishal veya tekrarlanan kusma, uyku hali, 3 günden uzun süren ateş, varsa doktora başvuru gereklidir.

Çocuklarda ateş ölçümü için Ne Tür Termometre Kullanılmalıdır?

Dijital termometreler en hızlı, en doğru ölçümleri sağlar ve şu anda doktorların önerdiği tek türdür.

Üç tip mevcuttur:

• Normal dijital termometreler düzdür ve ucunda bir sıcaklık sensörü ve okunması kolay bir dijital ekran bulunur. Rektal, oral veya koltuk altı sıcaklıklarını ölçmek için kullanılabilirler.
• Dijital kulak termometreleri, kulağın içine yerleştirilen plastik bir prob aracılığıyla kulak zarından gelen ısı dalgalarını ölçer. Bunlar yalnızca 6 aylık ve daha büyük çocuklarda kullanım içindir.
• Temporal arter dijital termometreleri, alın boyunca derinin hemen altından geçen bir kan damarı olan temporal arterden gelen ısı dalgalarını ölçer. Her yaştan çocuklar ve yetişkinler için kullanılabilirler.

Çocuklarda ateş ölçme yaşa göre değişir mi?

Hasta bir çocuğun ateşini ölçmek zor olabilir. En iyi yöntem çocuğun yaşına ve ne kadar iyi işbirliği yapabildiğine bağlı olacaktır.

Yaşa göre ateş ölçümü

• 3 aydan küçük bebeklerde: Rektal ateş ölçümü  en iyisidir.
• 3 ila 6 aylık bebekler: temporal arter veya koltuk altı yöntemini kullanabilirsiniz .
• 6 ay ila 3 yaş arası çocuklar: temporal arter, kulak veya koltuk altı yöntemi de kullanabilirsiniz.
• 4 yaş ve üzeri çocuklar: Çocuğun termometreyi dilinin altında düzgün bir şekilde tutabilmesi durumunda ağızdan ateş ölçümü en iyisidir. Değilse rektal, temporal, kulak veya koltuk altı yöntemini kullanabilirsiniz.

Aksiller (Koltukaltı) Ateşini Nasıl Alabilirim?

Koltuk altı sıcaklığını ölçmek için:

• Dijital termometre kullanın. Güvenli olmadığından cam termometre kullanmayın.
• Çocuğunuz yeni banyo yapmışsa veya battaniyenin altındaysa veya birden fazla kat halinde yatıyorsa (veya bebekse kundaklanmışsa),ateşini ölçmek için yaklaşık 20-30 dakika bekleyin.
• Çocuğunuzun gömleğini çıkarın ve termometreyi koltuk altına yerleştirin (sadece cilde temas etmelidir, giysilere değmemelidir).
• Termometreyi yerinde tutmak için çocuğunuzun kolunu göğsünün üzerine katlayın.
• Doğru sayıda bip sesi veya sıcaklığın okunmaya hazır olduğunu gösteren başka bir sinyal duyana kadar bekleyin. Okumayı yaptığınız günün saatini not ederek ekrandaki numarayı yazın.
• 37,2°C veya üzeri bir okuma çocuğunuzun ateşi olduğu anlamına gelir.

Ateşli çocuklarda neler yapılmalıdır?

Çocuklarda ateş yüksekliği varsa hafif giysiler giymelerini ve hafif bir çarşaf ile örtülmelerini sağlamak gerekir.  Ağır giysiler ve battaniyeler vücudun soğumasını engelleyebilir ve bu da çocuğunuzun rahatsız olmasına neden olabilir. Odayı da rahat edebileceğiniz bir sıcaklıkta tutmak gerekir.

Eğer çocuk hala normal bir şekilde oyun oynuyor ve su içebiliyorsa ve ağrısı yoksa herhangi bir tedaviye gerek yoktur. Ateş yüksekliği rahatsızlık veriyor ve çocuk sıvıları iyi içmiyorsa ateş düşürücü ilaç vermek gerekir.

Asetaminofen (parasetomol) veya ibuprofen en çok kullanılan iki ateş düşürücü ilaçtır.

3 aydan küçük bebeklere doktor tavsiyesi olmadıkça ateş düşürücü ilaç verilmez. Ateş düşürmek için bol sıvı vermek, fiziksel soğutma, ılık su ile banyo önerilir. Soğuk su olmaz. Ateş düşürmek için kolonya ve alkol kullanılmaz. Ventilatör ile soğuk hava, ılık kompres iyi gelir.

Parasetomol ve ibufen arasında ateş düşürme açısından fark yok Parasetomol uygun dozda ve aralıklarla verilmeli. 15 mg/kg doz başına verilir. Dönüşümlü ibufen ve parasetomol kullanmanın daha yararlı olduğunu gösteren çalışma yok. Eğer çocukta ateşli havale riski varsa ardışık ateş tedavisi yani dönüşümlü parasetomol ve ibufen ateşli çocuklarda verilebilir.