Yeni doğan bebeğin sağlığı ilk aylarda anne-babaların en büyük kaygısıdır. İlk aylarda bebeklerde sıklıkla görülen sağlık sorunları sarılık, kolik, pamukçuk ve konaktır.
Sarılık doğumu takip eden günlerde ortaya çıkar ve sebebi kandaki bilirubin seviyesinin artmasıdır. Vücut renginde ve gözlerde sarı renk ile kendini gösterir.
Anneler bebeklerinin cildi sarı olunca endişe ederler. Çoğu sarılık tedaviye gerek olmadan bir hafta içerisinde geçer ancak doktor kontrolü tedavi gerekip gerekmediğinin saptanması için gereklidir. Genellikle ilk 48 saatten sonra başlayan ve bir hafta içinde geçen sarılıklar fizyolojiktir. Endişelenmeye gerek yoktur. Fakat kan grubu uyuşmazlığı anne ve bebek arasında varsa sarılık yüksek değerlere ulaşabilir. ABO ve Rh kan grubu uyuşmazlığına bağlı sarılıklarda mutlaka doktor izlemi gereklidir. Tedavi olmayan bilirubin yüksekliği bebekte kernikterus denilen nörolojik kalıcı hasarlara yolaçabilir.
Bu nedenle; sarılık farkedilirse doktorunuza başvurmanız uygun olacaktır.
Bir aylık bebeklerde sıklıkla görülen bir diğer sağlık sorunu gaz sancısı veya koliktir.
Kolik bebeğin ortada görünen bir sebep olmasa da günde üç saat veya daha uzun süre ağlaması durumudur. Koliğin nedeni bebeğin sindirim sisteminin henüz tam olarak gelişmemiş olması nedeniyle yaşadığı ağrılar, gaz sancısına maruz kalması olarak düşünülmektedir. Doğum sonrası ilk bir ay annelerin en çok sordukları sorulardan biridir..
Kolik genelikle 2.-5. Hafta başlar ve 3-4 aylık olunca iyileşir.
Her beslenmeden sonra bebeğin gazını çıkarmak, doğumdan itibaren sıklıkla ten teması kurmak ve bebeği kucaklamak, meme emerken hava yutmasını engellemek kolik ile baş etme yöntemlerinden bir kaçıdır. Kolik tedavisinde; hipoalerjikformüla ile ve bitkisel çaylarla da olumlu sonuçlar bildirilmiştir.
Bebeklerde damak, dil üzerinde ve yanaklarda pamuğa benzeyen lezyonlar şeklinde kendini gösteren pamukçuk hastalığı candidaalbicans adlı bir mantar paraziti nedeniyle oluşur. Genelde yeni doğan bebeklerde yaygın olarak rastlansa da bir yaşına kadar tüm bebeklerde görülebilir. Pamukçuk hastalığı kendiliğinden geçmez, bu nedenle mutlaka tedavi edilmelidir. Ağız içindeki beyaz lezyonlar elle temizlenmeye çalışılırsa, ağız içi mukoza bozulup pamukçuk daha da yayılabilir. Hastalığın tedavisinde mantara karşı antifungaldamlalar 7-10 gün süreyle kullanılır.
Yenidoğan bebek sahibi olan annelerin sık sorduğu birdiğer sorudur. Hıçkırık, diafragmanın lokal irritasyonu ile oluşan ritmik klonikkontraksiyonlar şeklinde bir reflekstir. Tedavi gerekmez. Uzun sürerse emzirilebilir. Birkaç damla limonlu su verilebilir.
Annelerimizin sık sorularından biridir. İki aydan küçük bebeklerin %80’ni günde en az bir kez kusar. Fışkırır tarzda veya bol miktarda olmadıkça çok önemli değildir. Özellikle kilo alımı normal ise endişelenmenize gerek yoktur.
Anne sütü alan yenidoğan bebeklerin kakaları gastrokolik refleksten dolayı günde 8-10 kez olabileceği gibi, Kasların koordine olmaması ve sfinkterin gevşeyememesi nedeniyle haftada iki kez de olabilir.
Anne sütüyle beslenen bebekler daha sulu ve sık, mamayla beslenenler ise daha katı ve az sıklıkta gayta yapabilirler.
Konak neden olur sorusu her annenin merak ettiği ve çözüm aradığı sorunlardan biridir. Bebeklerde görülen sarımsı renkte saç derisi pullanması konak olarak adlandırılır.
Bebekler doğumdan sonra hızla büyür. Bu esnada deri altındaki yağ bezleri aşırı çalıştığı için fazla miktar yağ üretilir ve oluşan yağ tabakası ölü deri olarak cilde yapışarak konak adı verilen saç diplerinde pullanma rahatsızlığına neden olur. Genel kanının aksine konak oluşumunun nedeni ile hijyen konusunun bir ilgisi yoktur.Bunların dışında banyo sonrası saçların nemli kalması, bebeğin başının sürekli kapalı tutulması, oda sıcaklığının uygun olmaması ve vitamin eksikliği gibi durumların da saç derisinde pullanmaya neden olduğu belirtilmiştir. Bebeklerde konağı azaltmak için saçlı derinin günlük olarak nemlendiricili bir şampuanla yıkanması ve konak tarağıyla taranması genellikle yeterli olur.
Bebeklerde bazen emme isteği olmaması görülebilir ve genellikle sadece bir kaç gün sürer. Yine de bu, özellikle hiç problem yaşamadan genellikle emzirilen bir bebekte endişe verici olabilir. Yenidoğan bebekleri olan anneler bu durumdan çok endişe duyar.
Öyleyse neden çocuğunuz aniden emzirmeyi bırakabilir? İşte bazı olası nedenler:
Emzirme programınız normale dönene kadar, süt miktarınızı yüksek tutmak ve bebeğin yeterince yemek yediğinden emin olmak için pompalamanız veya elle sağmanız gerekir.
Bebekler sırtüstü veya yan pozisyonda yatırılmalıdır. Ani bebek ölüm sendromu riski, yüzüstü yatanlarda 5- 9 kat daha fazladır.
Çok kusan, solunum sorunu olan ve üst solunum yolu malformasyonu olan bebekler için sırtüstü yatırmak sakıncalı olabilir.
Yenidoğan bebekler göbekleri düşene kadar yıkanmasa iyi olur. Göbek düşmeden de aslında banyo yaptırılabilir. Ancak göbek kökü iyi kurulanmalıdır. Bebe sabunu ve şampuan haftada iki defadan fazla kullanılmamalıdır. Banyo yaptırılan odanın ısısı 22-250C, banyo suyu sıcaklığı ise 32C olmalıdır.
Yenidoğan bebeklerde gündüz oda ısısı 200C, gece ise 180C olmalıdır. İlk aydan sonra evin ısısının 20-220C’den daha sıcak olmaması gerekir. Bir yaşına kadar bebeğinize kendi giydiğinizden bir kat daha fazla giydirmeniz uygun olur.
Yenidoğan bebekler ilk 5 günde ağırlığının %5-10 kaybına uğrar daha sonra kilo almaya başlar. İlk 10. Günde doğum ağırlığına ulaşır. Doğum kilosuna göre 1. Ay sonunda 750-1000 gr alması gerekir.
Bebeklerin ilk üç ayda günde 25-30 gram kilo alması, ayda ortalama 3.5 cm boy uzaması, ortalama 2.5 cm baş çevresi artışı beklenir.
Kliniğimizin aşağıdaki kurum veya özel sigortalarla anlaşması bulunmaktadır. Anlaşmamız olmayan özel sigorta ve kurumlara TTB fiyat tarifesinden fatura düzenlediğinden, hastalarımız ödedikleri ücreti sigortalarından ve kurumlarından tahsil edebilmektedirler.
Prof. Dr. Suna EmirÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Doktoru Çocuk Hematoloji - Çocuk Onkoloji
