Diş çıkarma, dişlerin bebeğin diş etlerinden ilk çıktığı zamandır. Bebekler ve anne babalar için sinir bozucu bir zaman olabilir.
Diş çıkarma sırasında ne olacağını ve nasıl daha az ağrılı hale getirileceğini bilmek yardımcı olabilir.
Bebeklerde diş çıkarma 3 ay gibi erken bir tarihte başlasa da, büyük olasılıkla ilk dişin bebeğinizin diş etini itmeye başladığını, bebeğiniz 4 ila 7 aylıkken göreceksiniz.
Ortaya çıkan ilk dişler genellikle orta kesici dişler olarak da bilinen iki alt ön diştir. Genellikle 4 ila 8 hafta sonra dört ön üst diş (merkezi ve yan kesici dişler) çıkar. Yaklaşık bir ay sonra alt yan kesici dişler (alt ön dişleri çevreleyen iki diş) görünecektir.
Çoğu çocuk üçüncü yaş gününe kadar 20 süt dişinin tamamına sahiptir.
Bazı nadir durumlarda, çocuklar bir veya iki dişle doğarlar veya yaşamın ilk birkaç haftasında dişleri ortaya çıkar. Dişler beslenmeyi engellemedikçe veya boğulma riski oluşturacak kadar gevşek değilse, endişelenmeye gerek yoktur.
Çocuklar diş çıkarmaya başladıkça daha fazla salya olabilir ve bir şeyler çiğnemek isteyebilirler. Bazı bebekler için diş çıkarma ağrısızdır. Diğerlerinde kısa süreli sinirlilik olabilirken, bazıları ağlama nöbetleri ve bozulmuş uyku ve yeme alışkanlıkları ile haftalarca huysuz görünebilir. İlk diş ve azı dişler çıkarken gece boyunca deliksiz uyuyan bebeklerde bile gece uyanmaları başlayabilir.
Bebeklerde diş çıkarma ateş yapabilir. Diş etlerindeki inflamasyon nedeni ile diş çıkarma döneminde 38 dereceye kadar çıkan ateşlenme görülebilir. Hassas ve şiş diş etleri bebeğinizin sıcaklığının normalden biraz daha yüksek olmasına neden olsa da diş çıkarma genellikle çok yüksek ateş veya ishale neden olmaz. Bebeklerde diş ateşi 38 dereceyi geçmez.
Eğer ateşi 38 dereceyi geçerse bunun nedeni ateş değil; başka bir rahatsızlıktır. Böyle bir durumda bebeğinizi doktora götürmelisiniz.
Diş çıkaran bebeklerde ateş dişin patlamasından 4 gün önce başlar, dişin çıktığı gün en üst seviyeye ulaşır. 3 gün süreyle ateş ve huzursuzluk gibi diş çıkarma belirtileri de devam eder.
Bebeklerde diş çıkarmanın kaç gün süreceği bebekten bebeğe değişir. Ancak araştırmalara göre bir dişin çıkış süreci 8 günden fazla sürebilir. Diş patlamadan 4-8 gün önce belirtiler kendini gösterebilir. Özetle diş eti kabardıysa, dişin ortalama 4 gün sonra çıkması mümkündür.
Anne ve babanın varsa diğer çocuklarının ilk dişlerini çıkarma zamanı, bebeğin ilk dişini ne zaman çıkaracağı konusunda etkilidir. 2 aylıktan 14 aylığa kadar, diş çıkarma dönemine yeni giren bebekler olabilir. Diş çıkarma dönemi, 20 süt dişi tamamlanana kadar, 27-28 aylığa kadar devam eder.
Diş çıkarma dönemleri her bebekte farklılık gösterebilir. Bu durum genetik özellikler, diş etinin kalınlığı, bebeğin kemik yaşı gibi birçok bireysel faktöre bağlıdır.
Bazı durumlarda D vitamini eksikliği veya hormonal problemler de diş çıkmasını geciktirebilir. Böyle bir durum olduğu düşünüldüğünde doktorunuza danışarak müdahale edilmesi daha doğru olacaktır.
Bebeğiniz diş çıkarırken aklınızda bulundurmanız gereken bazı ipuçları:
Süt dişleri genellikle bebek altı aylıkken çıkmaya başlar. Çocuk yaklaşık 6 yaşına geldiğinde bunlar yerini kalıcı dişlere bırakmaya başlar. İlk çıkan kalıcı diş altı yaş dişi olarak adlandırılan birinci büyük azı dişleridir.
Yedi yaş civarında kalıcı kesici dişler süt dişlerinin altından sürerler. Kalıcı dişlenme genellikle en son kanin (köpek dişi) çıkmasıyla 13 yaş dolaylarında sona erer. Diş çıkma zamanları her kadar matematiksel bir cetvel gibi verilse de kişinin kemik yaşıyla ilgili genetik bir olaydır ve zamanlama kişiden kişiye farklılıklar gösterebilir.
İlk süt dişlerinin sürmesi ile birlikte diş temizliğine başlanmalıdır.
Bebeğinizin dişlerinin bakımı ve temizliği uzun süreli diş sağlığı için önemlidir. Süt dişleri sonra değişecek olsa bile, diş çürüğü onları daha hızlı düşürür ve kalıcı dişler çıkmaya hazır olmadan önce boşluklar bırakır. Kalan süt dişleri daha sonra boşlukları doldurmaya çalışmak için bir araya gelebilir. Kalıcı dişlerin çarpık çıkmasına neden olur.
Günlük diş bakımı, bebeğinizin ilk dişi çıkmadan önce başlamalıdır. Bebeğinizin diş etlerini her gün temiz, nemli bir bez veya gazlı bezle silin veya yumuşak, bebek boyutunda bir diş fırçası ve suyla (diş macunu yok!) nazikçe fırçalayın.
Bir çocuk tükürecek kadar büyüdüğünde biraz daha fazla diş macunu kullanmakta bir sakınca yoktur. Florürlü yaşına uygun bir macun seçin ve küçük çocuklarda sadece bezelye büyüklüğünde veya daha az miktarda kullanın. Çocuğunuzun diş macununu yutmasına veya tüpten yemesine izin vermeyin çünkü aşırı dozda florür çocuklara zararlı olabilir.
Bebeğinizin tüm dişleri çıktığında günde en az iki kez ve özellikle yemeklerden sonra onları fırçalamaya çalışın. Çocukları diş ipi kullanmaya erkenden alıştırmak da önemlidir. Diş ipi kullanmaya başlamak için iyi bir zaman, iki dişin birbirine değmeye başladığı zamandır. Siz dişlerinizi fırçalarken ve diş ipi kullanırken sizi izleyip taklit etmelerine izin vererek küçük çocukların rutine ilgi duymasını sağlayabilirsiniz.
Diş çürümesini önlemek için bir diğer önemli ipucu: Bebeğinizin biberonla uykuya dalmasına izin vermeyin. Süt veya meyve suyu bebeğin ağzında birikebilir ve diş çürümesine ve plak oluşumuna neden olabilir.
Diş minesi her ne kadar vücuttaki en sert madde olsa da besin artıklarının ağızda uzun süre kalması sonucunda, ağızdaki bakterilerin besin artığının içindeki şekerleri fermante etmesiyle oluşan asit yüzünden aşınıp çürüyebilir. Streptococcus mutans ve Laktobasiller asit oluşturan mikroorganizmalar olup diş çürüğü için ana etkenlerdir.
Altı yaşından küçük çocuklarda süt dişlerinde çürük, kayıp ya da dolgu varsa bu durum erken çocukluk çağı çürüğü olarak adlandırılır. Erken çocukluk çağı çürüğü yalnızca dişlere zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda çocuğun büyümesini ve yaşam kalitesini de etkiler.
Bakteriler bebeklerin ağızlarına aile veya bakıcılarının tükürükleri ile geçer;
Bazı sistemik hastalıklarda ağız sağlığı ile yakından ilişkilidir;
Çocukların ilk doğum günlerinde bir diş hekimine görünmelerini önerilmektedir. Bu ilk ziyarette, diş hekimi uygun fırçalama ve diş ipi kullanma tekniklerini açıklayacak ve bebeğiniz kucağınızda otururken bir muayene yapacaktır.
Bu ziyaretler, sorunları erkenden tespit etmeye ve çocukların diş hekimini ziyaret etmeye alışmalarına yardımcı olabilir, böylece büyüdükçe diş hekimine gitmekten daha az korkmaları sağlanır. Çocuğunuzu, çocukların tedavisinde uzmanlaşmış bir diş hekimine götürmeyi düşünmeniz önemlidir.
Yemekten sonra dişlerde kalan bakteri ve yiyecekler fırçalanmadığında çürükler meydana gelir. Asit diş üzerinde birikir ve diş minesini bir delik veya boşluk oluşana kadar yumuşatır.
Çocuklara günde en az iki kez florürlü diş macunu ile dişlerini fırçalamayı ve düzenli olarak diş ipi kullanmayı öğretin.
Yeterli florür alın: Düzenli florür kullanımı mineyi sertleştirerek asidin nüfuz etmesini zorlaştırır. Su kaynağınız florürlü değilse veya aileniz arıtılmış su kullanıyorsa, diş hekiminizden florür takviyesi isteyin. Çoğu diş macunu florür içerir ancak diş macunu tek başına çocuğun dişlerini tam olarak korumaz. Ancak dikkatli olun, çünkü çok fazla florür diş renginin bozulmasına neden olabilir. Takviye etmeden önce diş hekiminize danışın.
Bazı yiyecekleri sınırlayın veya kaçının: Şekerli yiyecekler, meyve suları, şekerlemeler (özellikle yapışkan sakızlı şekerler, sakızlı vitaminler) diş minesini aşındırabilir ve çürüklere neden olabilir. Çocuklarınız bu yiyecekleri yerse, şekeri yıkamak için yemekten sonra ağızlarını çalkalamasını veya dişlerini fırçalamasını sağlayın. Aynı şey, tatlandırılmış sıvı ilaçlar almak için de geçerlidir: her zaman çocukların daha sonra durulamasını veya fırçalamasını sağlayın.
Kliniğimizin aşağıdaki kurum veya özel sigortalarla anlaşması bulunmaktadır. Anlaşmamız olmayan özel sigorta ve kurumlara TTB fiyat tarifesinden fatura düzenlediğinden, hastalarımız ödedikleri ücreti sigortalarından ve kurumlarından tahsil edebilmektedirler.
Prof. Dr. Suna EmirÇocuk Sağlığı ve Hastalıkları Doktoru Çocuk Hematoloji - Çocuk Onkoloji
